26-Mavzu: Xosting xizmatlaridan foydalanish

 26-Mavzu: Xosting xizmatlaridan foydalanish

 Reja:

 1Xosting haqida ma`lumot 

2Xosting xizmatidan foydalanish. 

3 Xostingni afzallik va kamchiliklari 

Hosting (ingl. „web-hosting“) — Internet hosting xizmatining bir turi boʻlib, jismoniy va yuridik shaxslarga oʻzlarining web-sahifalarini internetga uzluksiz ulangan webserverlarga joylashtirish xizmatini nazarda tutadi. Saytni Internetga joylashtirish uchun birinchi navbatda unga joy kerak. Veb-sahifalarni Internet provayderi serverida joylashtirish va qoʻllab-quvvatlash hosting deb ataladi. Joy beruvchi kompaniya esa hoster deyiladi. Albatta „tekinga mushuk oftobga chiqmasligi“ aniq, lekin bepul xizmat koʻrsatuvchi hosterlar ham koʻplab topiladi (chet davlat saytlari). Ammo ular pullik hosterlarchalik xizmat koʻrsata olmaydi. Bepul hostingni yaxshi tomonini shundoq ham bilib olgan boʻlsangiz kerak. Uning yagona qulayligi - bepulligi xolos! Bepul hostingni yomon tomonlari: 1) Oʻz mijozi saytiga joy berishda oʻz reklamasini ham tiqishtiradi. „Sizdan ugina, bizdan bugina“ degandek, siz oʻz saytingizni bepul hosterga joylashtirasiz va ularning reklamasini oʻz saytingizda „namoyish“ etasiz. Internetda (chatda emas!) kamida 6 oylik tajribaga ega foydalanuvchi bepul hosterlarni „oʻta yoqimli“ reklamalaridan osongina ajrata oladi. www.nm.ru, www.by.ru, www.boom.ru, www.narod.ru (oʻzbek saytlaridan eslay olmadim) saytlari sizga hosting xizmatini bilan birgalikda, oʻz reklamasini ham „taqdim etadi“. Reklama chiqarmaydigan bepul hosterlar ham mavjud. Ularga www.50webs.com, www.xlphp.net, www.awardspace.com'larni misol qilsa boʻladi. Yuqorida sanab oʻtilgan hosterlar xizmatidan foydalanadigan boʻlsangiz, sizning saytingiz ikkinchi darajali domenda boʻladi. (Bu haqda batafsil pastroqda tanishamiz). 2) Dasturlash tillarini qoʻllab quvvatlamaydi. Koʻpgina bepul hosterlar dasturlash tillari - PHP, CGI, ASP, MySQL - xullas birortasiniyam qoʻllab-quvvatlamaydi. Siz oʻz saytingizni HTML va Javascriptda yaratgan boʻlsangiz, bu band sizga taalluqli emas (Ammo dasturlash tillarisiz qanday qilib doimiy ishlaydigan sayt yaratmoqchisiz?). 3) Saytingiz ishlash tezligi past boʻladi. Bepul xizmat koʻrsatuvchi hosterlar serverkompyuterining ishlash tezligi uncha yuqori boʻlmaydi. Buning ustiga sayt AQShda yoki Yevropaning qaysi bir burchagida turgan server kompyuterda joylashgan boʻlsa ochilishi ham sekinlashadi. Pulli hostingni tanlayotganda quyidagilarga eʼtibor qaratish lozim boʻladi: 1) disk makoni; 2) Internet kanalining oʻtkazish qobiliyati (kengligi); 3) fayllarni boshqarish usullari: veb-forma yoki FTP bayonnomasi orqali erkin foydalanish; 4) standart skriptlar toʻplami; 5) server tomonida dasturlashtirish mumkinligi (SSI, PHP, ASPlarni qoʻllab-quvvatlash, cgi-bin katalogi); 6) serverda ma’lumotlar bazalaridan erkin foydalanish – oʻz ma’lumotlar bazalarini yaratish va ishlatish mumkinligi; 7) shell erkin foydalanish; 8) htaccess fayli orqali serverni konfiguratsiya qilish mumkinligi; 9) log fayllardan erkin foydalanish; 10) uchinchi darajali domenlarni taqdim etish (name.you_name.ru, name1.you_name.ru va boshqa turdagi manzil); 11) bir yoki bir necha pochta qutisini qoʻllab-quvvatlash; 12) uzluksiz elektr energiyasi bilan ta’minlash. Pulli hosting kompaniyalar Oʻzbekistonda asta-sekin koʻpayib bormoqda va raqobatga qarab narxlari arzonlashmoqda. Ammo hosterlarning tariflari bir-biridan sezilarli darajada farqlanadi. Misol uchun, koʻzga koʻringan hosterlar - Arsenal-D va Sarkor kompaniyalarining hosttariflarini solishtirib koʻramiz: Arsenal-D: 50 Mb uchun oyiga 3000 soʻm sarflanadi. 100 Mbgacha 6000 va 200 Mbgacha 12000 soʻm.* Sarkor esa ikki baravar qimmat: 50 Mb uchun oyiga 7000 soʻm, 100 Mbgacha 12500 va 500 Mbgacha 41000 soʻmni sarflashni talab qiladi. Bir narsani tan olish kerak, koʻp miqdorda joy ajratuvchi hosterlar kam. Joy beruvchilar asosan 20 Mb dan 500 Mb gacha boʻlgan oraliqni maʼqul koʻrishmoqda. Shu sababli ham biror portal-sayt ochmoqchi boʻlsangiz, oʻz kompyuteringizni Internetga toʻgʻridan-toʻgʻri ulab server sifatida ishlatganingiz maqsadga muvofiq. Pulli hosterlar barchasi hech boʻlmaganda PHP va CGIni qoʻllab-quvvatlaydi. Va albatta ishlash tezligining yuqoriligi. Agar oʻzbek hosterlari xizmatidan foydalanadigan boʻlsangiz, sayt ochilishi ham nisbatan tezroq boʻladi

Hosting, internetda joylashgan saytingizning ma'lumotlarini saqlash uchun xizmat ko'rsatuvchi serverlarning birligini ifodalovchi umumiy so'zdir. Hosting xizmati, saytingizni internetga ulashmasligi uchun serverni taqdim etadi va foydalanuvchilarga saytingizga kirish imkonini beradi.

Hostingning boshqa mamlakatlarda "vosoxta server", "vosoxta o'rin" yoki "server xizmati" deb nomlanishi mumkin. Hosting kompaniyalari odatda serverlarni xarid qilib, ularni xizmat qilish, serverlarni boshqarish, xavfsizligini ta'minlash va dastlabki ta'minotlarini amalga oshirish bilan shug'ullanadi.

Hostingning bazi muhim xususiyatlari va turlari quyidagilardir:

1. Server Turi:

   • Birlikdagi Hosting (Shared Hosting): Bu, bir hosting serveri bo'yicha bir nechta saytlarning ma'lumotlarini bir xizmat qilib olishi. Ular bir-biriga e'tibor bermaydigan, resurslarini bo'lishgan hosting paketlaridan foydalanishadi.
   • VDS/VPS Hosting: Virtual Dedicated Server (VDS) yoki Virtual Private Server (VPS) — bu, bitta serverni virtual xizmatlar orqali bir nechta virtual serverga bo'lish imkonini beradi.
   • Dedicated Server Hosting: Bu, bir sayt yoki kompaniya uchun xususiy server taqdim etilishi va faqat bitta mijozning ma'lumotlarini o'z ichiga oladi. Bu hosting turi xavfsizlik va unchalik tezlikni oshiradi.

2. Server Resurslari:

   • Hosting paketlari faqat sayt ma'lumotlarini saqlash uchun kerak bo'lgan resurslarni (disk hajmi, RAM, prosessor kuchi, bant o'lchami va boshqa) taqdim etadi.

3. Ulanish Tezligi:

   • Hosting kompaniyalarining serverlari internetga bog'liq ko'plab tarmoqlarda joylashgan. Ulanish tezligi hosting kompaniyasiga va server resurslariga bog'liq bo'lib, bu muhim qaror qabul qilishda.

4. Xavfsizlik:

   • Hosting kompaniyasi tomonidan taklif qilingan xavfsizlik tadbirlari, SSL-sertifikatlari va yorqinlikni ta'minlash.

5. Tekshirilishi va Qo'llab-quvvat:

   • Hosting kompaniyasining qo'llab-quvvati, aloqa xizmati va 24/7 texnik xizmatlar mavjudligi muhimdir.

Hosting xizmatlari arasida tanlovni qilishda, saytingizning hajmi, trafik miqdori, texnik talablar va tizim talablari katta ahamiyatga ega bo'ladi. Shuningdek, hosting kompaniyasining serverlari qayerda joylashganligi va xavfsizlik so'ralgan tadbirlari xizmat sifatini ta'minlashda muhimdir.

Hosting turlari saytingizning talablari va talablariga bog'liq ravishda o'zgaradi. Quyidagi kengaytirilgan hosting turlari ommalashtirilgan:

1. Birlikdagi Hosting (Shared Hosting):

   • Ko'pgina saytlarning bir serverda joylashgan holda sayt ma'lumotlarini birlashtirish.
   • Odatda qulay va arzon.
   • Resurslar ulanuvchi saytlar o'rtasida bo'linadi.
   • Bitta server resurslari barcha saytlar tomonidan ulanadi.

2. VDS/VPS Hosting (Virtual Dedicated Server / Virtual Private Server):

   • Serverni virtual o'rnaga olish, shuningdek, o'z xususiy resurslaringizga ega bo'lish imkonini beradi.
   • Arzonroqdir, lekin birlikdagi hostingdan osonroq bo'lishi mumkin.
   • Sizning o'z server ma'lumotlaringizga ega bo'lishi, ammo boshqa saytlar bilan serverni baham ko'rishni ilova etmaydi.

3. Dedicated Server Hosting:

   • Bitta sayt uchun xususiy serverni xarid qilish.
   • Resurslar bitta mijoz uchun ajratilgan va sayt serverni o'zida yutadi.
   • Qulay, lekin odatda qimmatroq.

4. Cloud Hosting:

   • Bir nechta serverlardan tashkil topgan tarmoq (cloud) orqali xizmat ko'rsatiladi.
   • Skalability (kengaytirish) va xavfsizlikning yuqori darajada bo'lishi.
   • Foydalanuvchilar uchun shuningdek, faol tadbirlar tugatilgan va o'sishni kuzatib boruvchi qo'shimcha resurslarga ega.

5. Reseller Hosting:

   • Birlikdagi hostingni olib, undan foydalanuvchi sifatida paydo bo'lish imkonini beradi.
   • Hosting xizmatlarini o'z markangiz ostida taklif etishingiz mumkin.
   • Har bir foydalanuvchi o'zining boshqa foydalanuvchilarga hosting xizmatini sotishi mumkin.

6. Managed Hosting:

   • Hosting tadbirlarining barchasini kompaniya boshqaradi.
   • Barcha texnik jarayonlar, xavfsizlik tuzilishi, yedeklash va qo'llab-quvvat kompaniya tomonidan boshqariladi.
   • Hosting turi xavfli savdo uchun yaxshi.

7. Colocation Hosting:

   • Siz o'zingizning serverni xarid qilib, data markazlarida joylashmasi uchun hosting xizmati olishingiz mumkin.
   • Serverni boshqarish va ta'minlash sizga tegishli.

8. WordPress Hosting:

   • WordPress CMS (Content Management System) uchun maxsus hosting xizmati.
   • Saytini WordPress bilan yaratgan foydalanuvchilar uchun qulay va texnik xususiyatlarga ega.

Tanlagan hosting turi saytingizning shaklini, hajmini va foydalanuvchilar sonini nazarda tuting. Shuningdek, hosting kompaniyasining xavfsizlik va yorqinlik so'ralgan tadbirlarini tekshirib ko'ring.