17-mavzu: FAR managerida ishlash

 17-mavzu: FAR managerida ishlash

Reja:

 1. FAR managerida 

2. FAR managerdada foydalanish 

3. FAR managerdada afzallik va kamchiliklari 

FAR Manager - Microsoft Windows va Linux oilalarining operatsion tizimlari uchun konsol fayl boshqaruvchisi . Dastur muallifi Evgeniy Roshal hisoblanadi. 2000-yil 18-iyundan boshlab, FAR guruhi FAR menejerini ishlab chiqmoqda. 2.0 versiyasidan boshlab, dastur oʻzgartirilgan BSD litsenziyasi ostida tarqatiladi. Oldingi versiyalar xususiy litsenziyaga ega boʻlib, unga koʻra dasturdan tijorat maqsadlarida foydalanish toʻlanadi. FAR Manager dasturi taniqli Norton Commander fayl boshqaruvchisidan ikki oynali mafkurani, standart rang berish va buyruqlar tizimini (klaviaturani boshqarish) meros qilib oladi. • 1996-yil 10-sentabr — Birinchi ommaviy versiya 1.00 beta[1] . • 1997-yil 26-iyun — " bootleg " 1.3 — Evgeniy Roshal hech qachon chiqarmagan versiya[2] . • 2000-yil 22-may — Roshal FAR Manager 1.64 ning manba matnlarini „minnatdorchilik uchun“[3] shartlari boʻyicha „ishonchli qoʻllarda“ uchta yoki toʻrtta plagin muallifiga berishni taklif qildi. • 2000-yil 18-iyun — egroups.com saytiga asoslanib, yangi FAR Manager ishlab chiquvchilari uchun pochta roʻyxati ishga tushirildi. Bu sanani FAR guruhining tugʻilgan kuni deb hisoblash mumkin. • 2000-yil 23-iyun — Roshal „soʻnggi versiya“ 1.65[4] ni chiqardi, shundan soʻng FAR Manager versiyasi 1.70 bilan boshlanadi. • 2000-yil 20-noyabr — birinchi beta 1.70[1] . • 2006-yil 29-mart — 1.70 chiqarilishi[5] . • 2007-yil 26-oktabr — 1.80 alfa versiyasi uchun manba kodi (Unicode qoʻllabquvvatlanadigan va Windows 9x bilan mos kelmaydigan) oʻzgartirilgan (reklama bandi yoʻq) BSD litsenziyasi ostida chiqarildi[6]. Bu Far Manager dasturining birinchi bepul versiyasidir. • 2008-yil 13-dekabr — FAR unicode versiyasi 2.0[7] ga oʻzgartirildi. • 2011-yil 5-fevral — FAR unicode versiyasi 3.0[8] ga oʻzgartirildi. 1825- qurilishdan boshlab, plagin API butunlay qayta ishlab chiqilgan. 1.x versiyasi plaginlari hali ham FAR 3.0 da ishlashi mumkin. • 2011-yil 19-mart — SQLite[8] barcha sozlamalarni saqlash uchun ishlatiladi. • 2012-yil 30-sentabr — Lua skript tili makrolar uchun ishlatiladi. • 2012 yil 4-noyabr — 3.0 versiyasi[9] . Windows 9x da dastur ham oynali, ham toʻliq ekranli rejimlarda ishlashi mumkin edi. Deraza rejimidagi DOS dasturlari uchun oʻxshash baʼzi interfeys kamchiliklari (oynalarning matn ruxsatini oʻzboshimchalik bilan oʻzgartira olmaslik, tizim oʻchirilganda yopilish orqali bogʻliq muammolar) Windows 9x da paydo boʻlgan, ammo Windows NT oilasida yoʻq. Amalga oshirish xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash] FAR menejerining Linux versiyasi FAR NTFS fayl tizimini, turli matn kodlashlarini qoʻllab-quvvatlaydi, fayllarni nusxalash tufayli tizim funktsiyalaridan foydalanishi mumkin, koʻp tilli interfeys va yordam tizimiga ega. FAR Manager, boshidanoq, Windows platformasiga eʼtibor qaratgan, uzun fayl nomlarini qoʻllab-quvvatlagan. Vaqti-vaqti bilan foydalanuvchilar boshqa platformalar (Linux va Mac OS) tufayli versiyalar yaratish soʻrovlarini bildirishdi. Ishlab chiquvchilar dastur kodi Windows uchun juda xos ekanligini va boshqa platformaga koʻchirish katta oʻzgarishlarni talab qilishini taʼkidladilar. Linux tufayli FAR Managerning faol ishlab chiqilayotgan versiyasi mavjud[10] . Plaginlar[tahrir | manbasini tahrirlash] FAR oynasi toʻliq ekranga kengaytiriladi, bitta panelda „tezkor koʻrinish“ ochiladi. Multimedia koʻrish plaginidan foydalaniladi Turli maqsadlar uchun plaginlar tufayli FAR imkoniyatlari yuqori darajada kengaytirildi: • kompyuterga ulangan va tarmoqqa ulangan printerlarni boshqarish; • dasturlarning dastlabki matnlarida sintaksisni ajratib koʻrsatish; • FTP serverlari bilan ishlash (har xil turdagi proksi -serverlar, avtomatik rezyume va boshqalar orqali kirishni qoʻllab-quvvatlash bilan); • SFTP serverlari bilan ishlash (WinSCP plagini); • oddiy iboralar yordamida bir vaqtning oʻzida bir nechta fayllardagi belgilarni qidirish va almashtirish; • joker belgilar va naqshlardan murakkab murakkab niqoblardan foydalanish imkoniyatiga ega fayllar guruhlari nomini oʻzgartirish vositalari; • NNTP -/ SMTP -/ POP3 -/ IMAP4 mijozlari va peyjerga xabarlar yuborish; • matn ekranining nostandart oʻlchamlari bilan ishlash; • milliy kod jadvallarini hisobga olgan holda matnlarni qayta kodlash; • savat tarkibini manipulyatsiya qilish; • mahalliy yoki tarmoq kompyuterida jarayonning ustuvorligini boshqarish; • uharrirda soʻzlarni avtomatik toʻldirish va shablonlar bilan ishlash; • Wimndows roʻyxatga olish kitobini tahrirlash; • Windows yorliqlarini yaratish va oʻzgartirish; • fayllar va matnlar bilan barcha turdagi manipulyatsiyalar, bu Fidonet materiallari bilan ishlashni qulay qilish; • UUE formatidagi fayllarni kodlash va dekodlash; • nosimmetrik va assimetrik fayllarni shifrlash; • Winamp -ni boshqarish va MP3 fayllar sharhlarini oʻzgartirish; • turli oʻyinlar resurslarining mazmunini koʻrish va tahrirlash; • ODBC orqali turli serverlar bilan ishlash + OCI(ingl.)o'zb. orqali Oracle serverlari bilan ishlash ) ; • RRAS xizmatlarini boshqarish; • tashqi dasturlarni ishga tushirish (kompilyatorlar, konvertorlar va boshqalar).) FAR muharririda matnlarni tahrirlashda; • Windows yordam fayllari (.hlp va .chm) tarkibini koʻrsatish; • turli imkoniyatlarga ega kalkulyatorlar ; • turli xil oʻyinlar ; • FAR muharririda matnni qayta ishlashda imloni tekshirish funksiyalari; • ZX Spectrum va PC Vector-06Ts uchun disk tasvir fayllari bilan ishlash; • olinadigan drayvlar katalogini tayyorlash; • CRC va fayllarning kriptografik xesh qiymatlarini hisoblash va tekshirish (SHA1 ; SHA-2 ; Whirlpool va boshqalar). • SonyEricsson mobil telefonlarida yashirin fayl tizimini koʻrsatish. Baʼzi muhim plaginlar (masalan, FTP bilan ishlash, chop etish, fayllarni taqqoslash, arxivlar bilan ishlash, tarmoqqa ulanish uchun) FAR taqsimotiga kiritilgan. Ammo plaginlarning katta qismi Internetda yuklab olish uchun mavjud, foydalanuvchi ularni oʻz vazifalariga muvofiq oʻrnatishi mumkin. Hozirda FAR uchun 700 dan ortiq plaginlar mavjud. Aksariyat plaginlar C/C++ va Paskal tillarida original FAR API yordamida yozilgan. Bundan tashqari, zamonaviy alternativalar mavjud: FarNet API va yozish uchun vositalarni taqdim etadi. NET modullari; PowerShellFar moduli Windows PowerShell - ni qoʻllab-quvvatlaydi va skriptlardan yoki buyruq satridan boshqarish uchun FarNet ob’ekt modelini ochadi; LuaFAR moduli Lua tilida skriptlar va plaginlarni yozish uchun API beradi. 

FAR Manager, olti panelli (dastlabki paneldan foydalanuvchining fayl tizimini boshqarishi uchun) va konsolga asoslangan, Windows operatsion tizimi uchun mo'ljallangan mashhur bir fayl boshqaruv dasturidir. FAR Manager bilan ishlash uchun quyidagi qadamlarni izlaysiz:

1. FAR Managerni O'rnating:

   • FAR Manager dasturini kompyuteringizga o'rnatib, uning ikkita panjara (panel) bilan oching. Bunday panjara orqali fayllar va papkalarni boshqarishingiz mumkin.

2. Panellar orasida Ko'chirish:

   • Panellar orasida harakat qilish uchun, kerakli panelga o'tib, kursor bilan fayl yoki papkani tanlang.
   • Tanlangan fayl yoki papkani boshqa panelga ko'chirish uchun "F5" tugmasini bosing.

3. Fayl Nomini O'zgartirish:

   • Fayl nomini o'zgartirish uchun, uni tanlang va "F6" tugmasini bosing.
   • Yangi nomni kiriting va "Enter" tugmasini bosing.

4. Faylni O'chirish:

   • Faylni o'chirish uchun, uni tanlang va "F8" tugmasini bosing. So'ng "Y" tugmasini bosing.

5. Faylni Ko'chirish:

   • Faylni ko'chirish uchun, uni tanlang va "F8" tugmasini bosing. So'ng uni ko'chirishni istagan joyga ko'chirishni tanlang.

6. Fayl Qidirish:

   • Fayl yoki papkani qidirish uchun "Alt + F7" tugmasini bosing va qidirayotgan so'zni kiriting. Natijalarni ko'rish uchun "Tab" tugmasini bosing.

7. Arxivlarni Ochish va Yaratish:

   • Arxiv fayllarni ochish uchun, uni tanlang va "Enter" tugmasini bosing. Uni ochishdan so'ng, fayllar ichidan foydalanishingiz mumkin.
   • Arxiv yaratish uchun "F2" tugmasini bosing, yangi fayl nomini kiriting va "Enter" tugmasini bosing.

8. Qo'shimcha Buyruqlar:

   • Qo'shimcha buyruqlar va imkoniyatlar uchun "F2" (Edit), "F3" (View), "F4" (Edit in External Viewer), "F9" (Options) va boshqa buyruqlardan foydalanishingiz mumkin.

FAR Manager, qulay va kuchli fayl boshqaruv dasturi hisoblanadi. Uni o'rganish va foydalanish orqali, kompyuteringizdagi fayl va papkalarni oson va tezkor boshqarishingiz mumkin.